Zrozumienie agresji u dzieci: Przyczyny, objawy i sposoby radzenia sobie

Agresywne dziecko to duży kłopot dla rodzica. Pamiętaj jednak, że agresja nie bierze się znikąd. Znalezienie jej przyczyn pomoże rozpocząć naukę nad panowaniem nad gniewem i zastąpieniem agresywnych zachowań tymi, które są bardziej akceptowalne. Dziecko musi się nauczyć, że agresja nie jest rozwiązaniem. Czym konkretnie jest agresja i jak pomóc dziecku sobie z nią radzić? Czytaj dalej!

Czym jest i jak objawia się agresja u dzieci?

Agresja to niezdrowy sposób na wyrażenie złości, frustracji i braku umiejętności radzenia sobie z emocjami. Pojawić się może zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Dziecko może sięgać po agresywne zachowanie, by rozładować negatywne emocje lub spróbować zyskać kontrolę nad daną sytuacją. W przypadku dzieci agresja bardzo często wynika z ich frustracji, trudności emocjonalnych, a także problemów z komunikacją i umiejętnością mówienia o swoich emocjach.

Agresja u dzieci może przejawiać się na wiele różnych sposobów – jako agresja fizyczna, werbalna czy emocjonalna. W przypadku agresji fizycznej dziecko może gryźć, kopać, pluć, bić, popychać innych czy niszczyć rzeczy i rzucać rzeczami.

W przypadku agresji werbalnej dziecko może krzyczeć, wyzywać, poniżać, zastraszać, czy obrażać innych. Może używać przekleństw i gróźb. Będzie celowo wypowiadać słowa, które ranią i robią krzywdę drugiemu człowiekowi.

Agresja emocjonalna natomiast może objawiać się przez manipulację uczuciami drugiej osoby, odrzucenie jej, poniżanie w towarzystwie, ignorowanie czy inną próbę wyrządzenia emocjonalnej krzywdy, w tym obniżanie poczucia czyjejś wartości.

Agresja u dzieci to poważny problem, którym należy się zająć. Jeśli dziecko będzie wzrastać w przekonaniu, że agresja jest sposobem na odreagowywanie i radzenie sobie z problemami może popaść w nawet bardzo poważne problemy z prawem.

Skąd bierze się agresja u dzieci?

Nie sposób ustalić jednej przyczyny występowania agresji u dzieci. Związana jest ona z ich doświadczeniami, emocjami i sposobem, w jaki dzieci próbują sobie radzić ze wszystkim, co się dzieje w ich życiu. Dzieci nie rodzą się z umiejętnością mówienia o swoich uczuciach, dlatego jeśli nie zostaną tego nauczone, mogą czuć się sfrustrowane, co prowadzi właśnie do wybuchów agresji.

Najczęściej winną agresji jest frustracja. Dziecko może być sfrustrowane w wielu sytuacjach – najczęściej wtedy, gdy sytuacja nie rozwija się po jego myśli. Jeśli nie jest w stanie poradzić sobie z trudnym zadaniem, nie dostaje tego, czego chce, czuje się pokrzywdzone czy lekceważone – to wszystko może prowadzić do frustracji, a jej wybuch prowadzić do agresji.

Dzieci mogą też stawać się agresywne, bo nie potrafią się komunikować w zdrowy sposób, zwłaszcza te młodsze. Problemy z wyrażeniem swoich potrzeb, czy swoich emocji mogą powodować, że dziecko zacznie bić, kopać czy krzyczeć. W ten sposób bowiem stara się przekazać emocje, których w inny sposób przekazać nie potrafi.

Do agresywnych zachowań może doprowadzić też przeciążenie emocjonalne i zbyt wiele bodźców. Presja społeczna, zbyt wysokie wymagania i psychiczne oraz fizyczne zmęczenie takim stanem rzeczy może doprowadzić do wybuchów agresji, by rozładować ciągłe i silne napięcie emocjonalne. Również niezdiagnozowane zaburzenia psychiczne i emocjonalne mogą prowadzić do agresji.

Również niezaspokojone potrzeby emocjonalne mogą powodować wybuchy agresji. Dziecko bowiem może w ten sposób próbować zwrócić na siebie uwagę i przestać czuć się odrzucone. Jeśli jego strategia działa, wybuchy złości mogą stać się coraz częstsze. Dla dziecka, które czuje się ignorowane lub odrzucone każdy bowiem przejaw zainteresowania dorosłych jest czymś pożądanym.

Dziecko może być też agresywne, bo po prostu naśladuje dorosłych. Jeśli wzrasta w środowisku pełnym przemocy, może nauczyć się, że agresja to sposób na rozwiązywanie konfliktów i dostanie, tego, co się chce, a osoba silniejsza ma zawsze rację.

Jak radzić sobie z agresją u dzieci?

Agresji u dzieci nie należy bagatelizować i lekceważyć. Dziecko nie wyrośnie samo z agresywnych zachowań, będzie wzrastać w przekonaniu, że agresja to środek do osiągnięcia zamierzonych celów. Dlatego należy działać, by pomóc dziecku zwalczyć problem z agresją i nauczyć się wyrażać siebie w zdrowszy i bardziej akceptowalny sposób.

Czasami najlepszym wyjściem jest konsultacja ze specjalistą. Nie wahaj się zaprowadzić dziecko do psychologa dziecięcego, jeśli czujesz, że sytuacja Cię przerasta. To oznaka mądrej rodzicielskiej miłości. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj: https://psychoterapiacotam.pl/psycholog-dzieciecy-warszawa/.

Bardzo ważne jest to, byś na agresję nie reagował agresją. To może być bardzo trudne, by zachować spokój w takiej sytuacji, ale Twoja złość może ją tylko pogorszyć. Nie dawaj dziecku złego przykładu, pokaż, że można sobie radzić z emocjami inaczej niż krzycząc i sięgając po przemoc. Twoja spokojna reakcja może pomóc dziecku się uspokoić.

Pamiętaj też o wyznaczaniu jasnych granic i otwartego komunikowania, które zachowania dziecka nie są przez Ciebie akceptowane. Dziecko musi mieć świadomość, że agresja to nie jest dobry sposób na odreagowywanie i wyrażanie własnych emocji. Określ granice w sposób prosty i zrozumiały – mów, że nie bije się innych, że zwierzęta też czują ból i że nie ma racji ten, kto głośniej krzyczy.

W tym wszystkim bądź też konsekwentny. Jeśli dziecko przekroczy określone przez Ciebie granicę, nie bagatelizuj tego, ale zareaguj w sposób adekwatny. Daj dziecku czas, by się uspokoiło i przemyślało swoje zachowanie. Dziecko w ten sposób uczy się, że agresja niesie za sobą konsekwencje. Rozmawiaj też z dzieckiem na temat sytuacji, która doprowadziła do kary i razem spróbujcie dojść do wniosku, co mogło być zrobione inaczej.

Naucz też dziecko tego, jak może radzić sobie z własnymi emocjami. Dziecko samo z siebie nie posiada tej wiedzy. Naucz je zdrowego wyrażania emocji i werbalnego komunikowania swojego stanu. Wspieraj je w próbach wyrażania uczuć słowami. Im szybciej dziecko nauczy się rozmawiać o swoich emocjach, tym szybciej nauczy się panować nad złością i frustracją.

Wspieraj też dziecko w jego próbach. Chwal, gdy zamiast zareagować agresją, zareaguje w odpowiedni sposób. Ucz je nawiązywać zdrowe relacje z rówieśnikami i wspieraj w budowaniu przyjaźni. Możesz też zaproponować dziecku, by nauczyło się wyrażać siebie poprzez hobby – sztuka czy aktywność fizyczna mogą w tym bardzo pomóc.