Niestety niektóre choroby i dolegliwości budzą o wiele więcej trudnych emocji niż inne. Jeśli jakaś osoba zaraziła się grypą, albo zdiagnozowano u niej raka, to jest to przykra, lecz normalna sprawa. Pasożyt taki jak kleszcz również nie sprawia, że człowiek ma ochotę to ukryć, natomiast wszy czy właśnie owsiki zupełnie niepotrzebnie nazywane są czasem “wstydliwym problemem”. Takie zarażenie ani trochę nie świadczy źle o chorym i jest taką samą “hańbą” jak angina czy ukąszenie komara.
Czym jest owsik?
Owsik ludzki (Enterobius vermicularis) to pasożyt z grupy nicieni. Jego naturalnym środowiskiem jest wyłącznie układ pokarmowy człowieka, a konkretnie jelita. Jego pokarm stanowią wstępnie przetrawione resztki. Rozmnaża się płciowo, jajorodnie. Jego rozmiar to ok. 1-3 mm. Wygląda jak malutka, biała niteczka, natomiast jaja owsika w powiększeniu są asymetrycznymi jakby-owalami. Nie wszystkie obce organizmy szkodzą człowiekowi. Przykładowo probiotyki, zwane potocznie “dobrymi bakteriami” są wręcz niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Niestety owsiki powodują chorobę zwaną enterobiozą lub owsicą, której objawy to przede wszystkim świąd w okolicach odbytu, ale także osłabienie, zmniejszony apetyt i pobudzenie lub nerwowość. Dodatkowo drapanie swędzących miejsc może doprowadzić do zakażenia bakteryjnego.
Owsica często ma przebieg bezobjawowy, przez co ludzie zarażają się nawzajem, nawet o tym nie wiedząc. W końcu jednak choroba wyniszcza organizm, dlatego bez względu na samopoczucie i tak trzeba zadziałać w kierunku pozbycia się pasożytów.
Czy możliwe jest dostrzeżenie owsika bez specjalnych narzędzi?
Mimo miniaturowych rozmiarów i stacjonowania wewnątrz człowieka, pasożyty te można dość łatwo zauważyć, szczególnie rano zaraz po przebudzeniu. Samice bowiem przenoszą się wtedy z głębi jelit w kierunku odbytu by złożyć jaja. Czasem w kale lub na skórze da się zauważyć drobne, jasne punkciki – są to jaja owsika widoczne gołym okiem.
Jak dochodzi do zarażenia?
Grupą największego ryzyka są małe dzieci. Owsiki przenoszą się przez kontakt układu pokarmowego z jajami lub wyklutymi osobnikami. Wystarczy, że osoba zarażona podrapie się w miejscu koloni owsików i przeniesie jej część na jakiś przedmiot, który w niedługim czasie zostanie dotknięty przez zdrową osobę, a następnie wprowadzony do jej ust. Jak wiadomo, małe dzieci nie mają oporów przed drapaniem swędzących miejsc, ani przed wkładaniem do buzi brudnych rąk. Nie oznacza to jednak, że dorośli są całkowicie bezpieczni. Ryzyko zakażenia wzrasta, gdy ktoś z domowników bądź współpracowników jest nosicielem owsików. Zupełnie nieświadomie może roznosić jaja, zostawiając je na ręcznikach, w pościeli, drobinach kurzu i różnych zakamarkach.
Co zrobić w przypadku podejrzenia lub wykrycia tego pasożyta?
Najlepiej po prostu zgłosić się do lekarza. Można również wykonać test na owsiki. W punkcie diagnostycznym dostaje się specjalną taśmę, przy pomocy której samodzielnie pobiera się wymaz z okolic odbytu przez kilka dni. Laboranci sprawdzają pod mikroskopem, czy w pobranym materiale znajdują się jaja.
Istnieją także leki bez recepty zwalczające owsiki. Ważne, by w przypadku zarażenia jednego domownika, wszyscy poddali się leczeniu, ponieważ, jak zostało wyżej wspomniane, jest to bardzo zaraźliwy pasożyt, a jego obecność wyraźnie objawia się tylko u niektórych. Warto również ostrzec inne osoby, które mogły zostać zainfekowane. W zapobieganiu enterobiozie przydatna jest higiena osobista, jednak tak naprawdę nie da się normalnie funkcjonować wśród ludzi bez żadnego ryzyka. Częste mycie rąk, regularna zmiana bielizny i pranie pościeli na pewno ograniczą liczbę ewentualnych osobników pasożyta, ale nigdy nigdy nie spowodują całkowitego braku zagrożenia.
Przede wszystkim warto pamiętać, że bycie nosicielem owsików wcale nie jest tożsame z byciem brudnym i zaniedbanym. Jeśli ktoś oznajmia, że zaraził się grypą żołądkową, nie wpływa to na postrzeganie tej osoby jako dobrze dbającej o higienę – podobnie powinno być z owsikami. Tak samo wszelkie obelgi i złośliwości związane z tym pasożytem nie powinny być stosowane w celu zawstydzenia drugiej osoby i sugestii, że najwyraźniej żyje w brudzie, bo to bardzo krzywdzący i nieprawdziwy stereotyp.
