Kategoria: Polecamy, Wychowujemy
Data: 6 maja 2019

Żyrafa i szakal

Niedawno, dzięki uprzejmości Johnson’s ®, mieliśmy okazję uczestniczyć w serii warsztatów “Wybierz łagodność”, w tym prowadzonych przez Annę Zdral z Fundacji Rodzić Po Ludzku. Pani psycholog mówiła sporo o komunikacji, akurat głównie w kontekście połogu, ale to, o czym opowiadała i co z nami ćwiczyła, może moim zdaniem przydać się w codziennym życiu rodzinnym.

Oparła się na koncepcji komunikacji bez przemocy (NonViolent Communication – NVC) sformułowanej przez Marshalla Rosenberga. Ta koncepcja jest mi bliska, bo opiera się na wzajemnym szacunku, a o szacunek w relacjach z dziećmi, jak wiadomo, apelował mocno mój największy autorytet pedagogiczny, czyli Janusz Korczak.

W koncepcji Komunikacji Bez Przemocy niezwykle istotna jest metafora dotycząca komunikacji, czyli metafora szakala i żyrafy. Urzekła mnie ona niezmiernie, więc postanowiłem się nią z Wami podzielić.

Tak wygląda szakal. Niezbyt sympatycznie.

Szakal jest drapieżnikiem, komunikacja z nim związana jest w koncepcji Rosenberga, jak łatwo się domyślić, stylem niepożądanym. Co ją charakteryzuje?

szybki, nie daje mówiącemu czasu na namysł
atakujący
stawia żądania
oskarża
etykietuje
ocenia
wzbudza poczucie winy
diagnozuje
grozi
obraża
porównuje z innymi

Sam często łapię się na tym, że stosuję różne formy komunikacji szakala. Reaguję zbyt szybko, nawet nieświadomie atakuję, zamiast prosić – żądam, bo nie dbam wystarczająco o formę przekazu, oskarżam (“znów nie zrobiłeś tego, co do ciebie należy”), etykietuję (“jesteś leniwy”), oceniam, co łączy się oczywiście z etykietowaniem, wzbudzam poczucie winy (“zawiodłeś mnie, nie mogę na ciebie liczyć”), diagnozuję (“zachowujesz się tak, bo cię nie nauczyli w dzieciństwie inaczej”), grożę, co gorsza – czasami obrażam, bardzo często porównuję z innymi (“twoi koledzy z klasy jakoś mogą to ogarnąć”).

Żyrafa to zwierzę roślinożerne, więc nie ma zwyczaju atakować, a jej długa szyja sprawia, że patrzy i widzi dalej. Język żyrafy ma więc zupełnie inną specyfikę.

jest nasycony empatią
przekazuje spostrzeżenia
odnosi się do uczuć i potrzeb, w tym własnych
wyraża prośby

Staramy się z Żoną pilnować tego, by prosić chłopców, a nie żądać, gdy oczekujemy od nich pomocy wykraczającej poza zakres ich obowiązków, a nawet gdy przypominamy o obowiązkach, to w formie prośby, a nie żądania. Ja, w bólach – nie ukrywam, uczę się mówienia o swoich uczuciach. Staram się (z różnym skutkiem) mówić o spostrzeżeniach, a nie oskarżać i oceniać. Staramy się oboje być empatyczni, przynajmniej w relacjach z dziećmi.

Koncepcję Komunikacji Bez Przemocy da się zastosować w pracy zespołowej, w zarządzaniu, ale moim zdaniem przede wszystkim doskonale sprawdza się ona właśnie w życiu rodzinnym.

Marka Johnson’s ® wybrała taki temat warsztatów, ponieważ mowa żyrafy to mowa łagodna, a marka od pewnego czasu właśnie na to postawiła – na łagodność. Wsłuchała się w potrzeby rodziców, a zwłaszcza głosy krytyczne i wyeliminowała ze swoich kosmetyków wszystko to, co zbędne: parabenty, SLS, SLES, barwniki etc. Zmiana składu i opakowań są odzewem na potrzeby współczesnych rodziców, którzy są o wiele bardziej wyczuleni na punkcie składu kosmetyków, jakich używają, niż poprzednie pokolenia.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o koncepcji Komunikacji Bez Przemocy i o tym, jak wykorzystać ją w wychowaniu dziecka, to polecam Ci kilka książek. Pierwsze dwie, autorstwa samego Rosenberga, dotyczą samej idei, natomiast dwie kolejne (ta Rosenberga w formie ebooka) to książki przeznaczone właśnie dla rodziców.